Ναός Αναστάσεως

Ναός της Αναστάσεως

 

 

Τα Στοιχεία που ακολουθούν προέρχονται από τον Ιστότοπο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και συγκεκριμένα από τον Ιστότοπο της Πύλης Εἰδησεογραφίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

 

Ταχυδρομική διεύθυνση : Τ.Θ. 30184, Αθήνα 100 33
Έδρα :  Ορφέως 7, Ηλιούπολη, Τ.Κ. 163 46
E-mail : info@romiosini.org.gr
Τηλ. : +30-210-3222546, Fax : +30-210-3222542 

Για την Πανοραμική προβολή των Παναγίων Προσκυνημάτων μέσω του Ιστοτόπου της Πύλης Εἰδησεογραφίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και την Τρισδιάστατη (3D) παρουσίαση των προσκυνημάτων, ακολουθήστε τους παρακάτω συνδέσμους:

α.  Ο Πανάγιος Τάφος του Χριστού :
http://www.romiosini.org.gr/skn/panorama/panorama_panagios_tafos.html

β.  Ο Ναός της Αναστάσεως :
http://www.romiosini.org.gr/skn/panorama/panorama_naos_anastaseos.html

 

γ.  Ο Γολγοθάς :

http://www.romiosini.org.gr/skn/panorama/panorama_golgothas.html 

 
 

Ναός της Αναστάσεως 

 

Ο Ναός της Αναστάσεως ή Πανάγιος Τάφος όπως επεκράτησε να λέγεται, είναι ο αρχαιότερος και σπουδαιότερος από θρησκευτικής άποψης ναός της Χριστιανοσύνης και της ανθρωπότητας.

Βρίσκεται κεντροδυτικά της σημερινής παλιάς Ιερουσαλήμ και κτίστηκε ακριβώς στον τόπο, όπου Σταυρώθηκε, Τάφηκε και Αναστήθηκε ο Κύριος. 

Ο ενδοξότερος αυτός Ναός είναι ένα οικοδόμημα που στο κέντρο υψώνεται σαν ουράνιος θόλος ο μεγάλος τρούλος του και κάτω από αυτόν βρίσκεται το Ιερό Κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου.

Καλλιτεχνικά αποτελεί ένα από το λαμπρότερα χριστιανικά μνημεία του κόσμου. 9ς οικοδόμημα δεν ξεχωρίζει από τα γύρο σπίτια και εξωτερικά δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο εκτός από τους δύο τεράστιους τρούλους του που σκεπάζουν, ο μεν μεγαλύτερος τη Ροτόντα ο δε μικρότερος το Καθολικό των ορθοδόξων.

 

Η σημερινή εξωτερική του μορφή είναι κατασκεύασμα των Σταυροφόρων (12^ος αιώνας), εσωτερικά όμως διατηρεί αρκετά στοιχεία από τους μέσο-βυζαντινούς και πρώτο-χριστιανικούς χρόνους. 

Ολόκληρο το Επτακάμαρο και το παρεκκλήσι της Εύρεσης του Τιμίου Σταυρού ανήκουν στην εποχή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μονομάχου (11^ος αιώνας). 

 

Η Ροτόντα εξ άλλου διατηρεί το αρχικό σχέδιο του αρχιτέκτονα της Αγίας Ελένης Ζηνοβίου από τον 4ο αιώνα.

Ο Ναός της Αναστάσεως είναι πανχριστιανικό μνημείο, αναγνωρίζεται ως ιερό προσκύνημα από όλα τα χριστιανικά δόγματα και αποτελεί τον απώτερο σκοπό κάθε χριστιανού προσκυνητή. Εντούτοις, μόνο τρείς Εκκλησίες: το Ελληνο-Ορθόδοξο Πατριαρχείο, το Τάγμα των Φραγκισκανών μοναχών και το Αρμένικο Πατριαρχείο έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στο κτίριο και στα προσκυνήματά του.

 

Οι Κόπτες και οι Συριάνοι έχουν μόνο το δικαίωμα της προσευχής, ενώ οι χριστιανοί των άλλων δογμάτων μπορούν μόνο να επισκέπτονται το Ναό ως απλοί προσκυνητές.

Μέσα και γύρο από το Ναό βρίσκονται εκκλησίες, προσκυνήματα και άλλοι βοηθητικοί χώροι που ανήκουν στους Ορθόδοξους, Καθολικούς, Αρμενίους και άλλους.

 

3α. Το Άγιο Κουβούκλιο

 

Το Κουβούκλιο διαιρείται σε δυο μέρη: Τον Πανάγιο Τάφο και τον Άγιο Λίθο.

 

3β. Ο Τάφος του Χριστού

 

Ο Πανάγιος Τάφος βρίσκεται μέσα στο Ιερό Κουβούκλιο που είναι η καρδιά του κτιριακού Συγκροτήματος του Ναού της Αναστάσεως. 

Στο κέντρο του όλου χώρου ο προσκυνητής παρατηρεί με δέος 

« το Προσκύνημα των Προσκυνημάτων ».

Ο Πανάγιος Τάφος περιβάλλεται από 8 πορφυρόλευκους κίονες που βαστάζουν ισάριθμες αψίδες. Εσωτερικά αναγράφονται πολλοί ευαγγελικοί στίχοι που έχουν σχέση με τον ενταφιασμό του Κυρίου.

Ο Τάφος είναι καλυμμένος με λευκό μάρμαρο. 43 ακοίμητες κανδήλες ανάβουν στον νεκρικό θάλαμο του Δεσπότη της κτίσης. 13 ανήκουν στους Ορθόδοξους στους οποίους ανήκει ο Πανάγιος Τάφος, από 13 στους Λατίνους και τους Αρμενίους και 4 στους Κόπτες.

Ο Άγιος Λίθος καταλαμβάνει τον προθάλαμο του Παναγίου Τάφου και διαρρυθμίστηκε το 1810.

Στο χώρο βρίσκεται λίθινος κρατήρας που περιέχει κομμάτι του λίθου που αποκλείστηκε από το μνημείο κατά την Ανάσταση. Από πάνω κρέμονται 15 κανδήλες.

Οι Ορθόδοξοι τελούν καθημερινά λειτουργία η οποία αρχίζει στις 23:00 και τελειώνει στις 02:00.  Ο Άγιος Τάφος χρησιμοποιείται ως Αγία Πρόθεση και ο Άγιος Λίθος ως Αγία Τράπεζα.
  

Ακοίμητος Έλληνας Αγιοταφίτης μοναχός- φύλακας φρουρεί τον Πανάγιο Τάφο, διατρανώνοντας τα απαράγραπτα δικαιώματα του Έθνους μας στο πιο ιερό σημείο της Γης.

  

3γ. Η Αγία Αποκαθήλωση

 

Έχει τραπεζοειδές σχήμα και η επιφάνειά της καλύπτετε με πορφυρόλευκο μάρμαρο.

Στην πλάκα αυτή οι μαθητές του Κυρίου, ο ευσχήμων Ιωσήφ και ο Νικόδημος από Αριμαθαίας αφού κατέβασαν από το Σταυρό το Σώμα του Κυρίου, το άλειψαν με μύρα το τύλιξαν με την Αγία Σινδόνη και το ενταφίασαν στον παρακείμενο Τάφο.

Πλαισιώνεται με 8 κανδήλες και 12 μανουάλια.  Η επιγραφή « ο ευσχήμων Ιωσήφ από του ξύλου καθελών το Άχραντόν σου σώμα », είναι γραμμένο στα Ελληνικά.

 

  

 

3δ. Ο Γολγοθάς 

 

Το πραγματικό σημείο Σταύρωσης του Κυρίου.

Η σημερινή μορφή και κατάσταση του Ιερού σημείου ολοκληρώθηκε με συνεχείς παρεμβάσεις και κατασκευές. 27 σκαλιά οδηγούν στο χώρο όπου υπάρχουν 2 παρεκκλήσια.

Το ένα στο σημείο που στήθηκε ο Σταυρός και ανήκει στους Έλληνες και το άλλο στο σημείο που οι στρατιώτες κάρφωσαν τον Κύριο στο Σταυρό και ανήκει στους Λατίνους.

Στο Ορθόδοξο υπάρχει Αγία Τράπεζα και κάτω από αυτή η τρύπα που έστησαν το Σταυρό. 

Το παράθυρο δεξιά, ήταν πόρτα από την οποία ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος μπήκε με τον Τίμιο Σταυρό και του έπεσε το Στέμμα. Για το λόγο αυτό όταν ο Πατριάρχης ή Επίσκοπος λειτουργεί στο Γολγοθά, δεν φοράει τη μίτρα του.

Για τον προσκυνητή η συγκίνηση είναι πολύ μεγάλη γιατί βρίσκεται στον τόπο που ο θεάνθρωπος μίλησε για τελευταία φορά πριν παραδώσει το πνεύμα Του, ευλόγησε τους σταυρωτές Του και έχυσε το Τίμιο Αίμα Του για να μας καθαρίσει από της αμαρτίες μας.

 

3ε. Ο χώρος ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού 

 

Κάτω από την επιφάνεια του Ναού της Αναστάσεως κατεβαίνοντας 29 πέτρινα σκαλιά είναι ο χώρος εύρεσης του Τιμίου Σταυρού. Εδώ βρίσκονται το παρεκκλήσι και ο θρόνος της Αγίας Ελένης και το παρεκκλήσι του Αγίου Γρηγορίου της Αρμενίας.

Από το θρόνο της η Αγία Ελένη, πάντα κατά την παράδοση, πετούσε χρυσά νομίσματα στους εργάτες για να επισπεύσουν της εργασίες. Από τη νότια πλευρά ξεκινά σκάλα με 13 σκαλοπάτια που οδηγεί στο Σπήλαιο εύρεσης του Τιμίου Σταυρού.

Στο αριστερό μέρος του σπηλαίου υπάρχει αλτάριο των Λατίνων μπροστά από το άγαλμα της Αγίας Ελένης που κρατά τον Τίμιο Σταυρό.  Στο δεξιό μέρος πάνω στο έδαφος βρίσκεται πορφυρόλευκο μάρμαρο με χαραγμένο το Σταυρό που ανήκει στους Ορθοδόξους.

Στην επιγραφή διαβάζουμε: ιησους χριστος νικα.

Στο σημείο αυτό η Αγία Ελένη βρήκε το ζωοποιό Σταυρό, τα Καρφιά καθώς και τους σταυρούς των ληστών.

 

 

3στ. Το παρεκκλήσι του Αδάμ 

  

Κάτω από το ύψωμα του Γολγοθά βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αδάμ.

Στο σημείο αυτό κατά την παράδοση ο Νώε τοποθέτησε το κρανίο του Αδάμ για αυτό το λόγο και ονομάστηκε κρανίου τόπος, Γολγοθάς στα Εβραϊκά, γιατί ήταν γυμνός σαν κρανίο.

Στο βράχο παρατηρούμε μια σχισμή από την οποία το Αίμα Του Εσταυρωμένου έπεσε στο κρανίο του Αδάμ και με αυτό το θαύμα εξαγνίστηκε ο άνθρωπος από το προπατορικό αμάρτημα και ήρθε η σωτηρία του κόσμου.

Από αυτή την παράδοση εμπνέεται η βυζαντινή αγιογραφία και τοποθετεί στη βάση του Σταυρού το κρανίο του πρωτόπλαστου.

 

3ζ. Το Παρεκκλήσι Ακάνθινου Στεφάνου  

 

Κάτω από την Αγία Τράπεζα του, υπάρχει τμήμα γρανιτένιας κολώνας που βρισκόταν στο Πραιτώριο και σύμφωνα με την παράδοση σε αυτόν κάθισαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες το Χριστό ντυμένο με την κόκκινη χλαμύδα και αφού έπλεξαν ακάνθινο στεφάνι, το φόρεσαν στο κεφάλι Του και Του έδωσαν καλάμι στο δεξί του χέρι και γονατιστοί τον χλεύαζαν, λέγοντάς Του: “Χαίρε ο βασιλεύς των Ιουδαίων”. (Ματθ. 27, 26).

Στο χώρο αυτό σύμφωνα με την παράδοση των Λατίνων, στεκόταν η Παναγία όλο το χρονικό διάστημα της παραμονής του Κυρίου στον Τάφο. Εδώ κατά την ίδια παράδοση, εμφανίστηκε ο Κύριος στην Μητέρα Του γιαυτό και ονομάζεται και παρεκκλήσι της Εμφανείας.

Μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι από το σημείο αυτό ο Επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος και η Αγία Ελένη το 326 μπροστά σε πλήθος πιστών, αποθέτοντας τον Τίμιο Σταυρό, ανέστησαν νεκρό αποδεικνύοντας έτσι την αυθεντικότητα του ευρήματος.

 

3η. Το Παρεκκλήσι των Κλαπών

 

Κλάπες είναι πλάκες με δυο τρύπες στις οποίες οι στρατιώτες πέρασαν και έδεσαν τα πόδια του Κυρίου. Με το χώρο αυτό συνδέεται το παρεκκλήσι της Αγίας Φυλακής του Χριστού, λίγες ώρες πριν τη Σταύρωση.

Εδώ σύμφωνα με την παράδοση κατά της στιγμές προετοιμασίας της Σταύρωσης λιποθύμησε η Παναγία.

Σήμερα υπάρχει η εικόνα της Παναγίας Πενθούσας για την οποία οι πιστοί ισχυρίζονται ότι την βλέπουν να δακρύζει.

3θ. Η Κολώνα του Δαρμού  

 

Ο κίονας βρίσκεται σε γυάλινη θήκη που ανοίγει κάθε Μ. Τετάρτη για προσκύνημα των πιστών. Οι πιστοί ισχυρίζονται ότι αφουγκράζονται τους ήχους από το μαστίγιο που χτυπούσε τον Κύριο.

Στον ίδιο χώρο υπάρχει και η Κολώνα της Φαγγέλωσης όπου έδεσαν και φραγγέλωσαν τον Κύριο.

3ι. Ναός Αναστάσεως - Η Σχισμένη Κολόνα

 

Μία και μοναδική πόρτα οδηγεί στο εσωτερικό του Πανίερου Ναού της Αναστάσεως.

Είναι από ξύλο καρυδιάς και κυπαρισσιού ύψους 6 και πλάτους 4 μέτρων. Πλάι της υπάρχει και μια άλλη που την έκλεισε ο Σουλτάνος Σαλαντίν το 1187. Οι δύο αυτές πόρτες πλαισιώνονται από 11 μαρμάρινες κολώνες.

Στην αριστερή πλευρά παρατηρούμε « τη σχισμένη και μαυρισμένη κολώνα ». Σύμφωνα με την παράδοση το 1520 επί Τουρκοκρατίας Λατίνοι και Αρμένιοι δωροδόκησαν το Σουλτάνο Μουράτ και αυτός απαγόρευσε την είσοδο στον Πανάγιο Τάφο του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη Σωφρονίου για την Ακολουθία του Αγίου Φωτός. 

Στον Τάφο μπήκε ο Αρμένιος Πατριάρχης με σκοπό να πάρει αυτός το Άγιο Φως. Οι Ορθόδοξοι μαζί με τον Πατριάρχη μας, παρέμειναν προσευχόμενοι έξω από τον Ναό κοντά στην Αγία Πόρτα. Ο Αρμένιος Πατριάρχης προσευχόταν για ώρες αλλά το Άγιο Φως δεν του έκανε τη χάρη και δεν έβγαινε. Ξαφνικά αστραπές κάλυψαν το Ναό, και κεραυνός έσκισε την κολώνα από την οποία βγήκε Φως που άναψε τα κεριά του Πατριάρχη μας. 

Ο παρευρισκόμενος Εμίρης του Τούναμ που ήταν επικεφαλής της φρουράς και διαπίστωσε το θαύμα, πίστεψε και έγινε χριστιανός. Οι Τούρκοι φυσικά τον σκότωσαν.

Μετά από αυτό το θαύμα ο Σουλτάνος έβγαλε φιρμάνι σύμφωνα με το οποίο το δικαίωμα να μπαίνει στον Πανάγιο Τάφο και να παίρνει το Άγιο Φως το είχε ΜΟΝΟ ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης, κάτι που σεβάστηκαν όλοι στους επόμενους αιώνες μέχρι σήμερα.

Κείμενα από Πτυχιακή Εργασία Ευαγγελιάδου Δέσποινας με θέμα «Προσκυνηματικός Τουρισμός»