Γεσθημανή - Ναός Κοιμήσεως

Γεσθημανή 

Το όνομα Γεθσημανή παράγεται από της Εβραϊκές λέξεις ‘Γαθ και Σχεμών‘, που σημαίνει ελαιοτριβείο. Όπως και σήμερα έτσι και στην εποχή του Χριστού βρισκόταν έξω από την Αγία Πόλη, το δε όνομά της πιθανότατα πήρε από τους ελαιώνες και τα ελαιοτριβεία που υπήρχαν στην περιοχή. Με το όνομα Γεθσημανή εννοούμε όλη την ευρύτερη περιοχή στους πρόποδες του Όρους των Ελαιών.

Η Γεθσημανή δεν συνδέεται μόνο με την αγωνία και το πάθος του Κυρίου, αλλά και με την Ταφή και την Μετάσταση της Παναγίας μας.

Ήδη από τον 4ο αιώνα, τα γεγονότα αυτά της Καινής Διαθήκης ταυτίστηκαν τοπογραφικά και οι χώροι τους αναδείχθηκαν ως ιερά και λατρευτικά Χριστιανικά προσκυνήματα.

Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη στη Γεθσημανή :

 - Άρχισε το μαρτύριο του Ιησού ( προδοσία – σύλληψη – δίκη – διαπόμπευση ).

 - Προσευχήθηκε ο Κύριος πριν το πάθος Του.

 - Δέχτηκε το φίλημα της προδοσίας.

 - Συνελήφθηκε ο Χριστός από τους στρατιώτες του Πιλάτου, τον όχλο και τους υπηρέτες των Φαρισαίων.

α. Ναός Κοιμήσεως 

Ο καθορισμός του Τάφου της Παναγίας ανάγεται στα μέσα του 1ου αιώνα. Τότε χτίσθηκε και η πρώτη Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, πιθανότατα στους χρόνους του Αυτοκράτορα Μαρκιανού.

Ο σημερινός Ναός που είναι από τα παλαιότερα κτίσματα της Ιερουσαλήμ, κτίστηκε από την Αγία Ελένη το 326 μ.Χ. προς τιμήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και κατεβαίνουμε 48 σκαλιά. Στο κέντρο της σκάλας αριστερά βρίσκεται ο τάφος του Ιωσήφ και στα δεξιά οι τάφοι των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννας.

 

 

 

β. Ο Τάφος της Παναγίας

Στο κέντρο του ναού και στο δεξιό μέρος βρίσκεται ο Τάφος της Παναγίας σε μονόλιθο βράχο όπου οι Απόστολοι τοποθέτησαν το σώμα της Θεοτόκου και μετά από τρείς μέρες « μετέστη στους ουρανούς ». Μέσα στον Τάφο βρέθηκαν οι νεκρικές σινδόνες και η Αγία Ζώνη της Θεοτόκου, η οποία μεταφέρθηκε από την Πουλχερία και την κατέθεσε στον Ιερό ναό της Παναγίας των Βλαχερνών στην

Κωνσταντινούπολη. 

Σήμερα η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.

Πίσω από τον Τάφο σε μαρμάρινο εικονοστάσι είναι τοποθετημένη η πιο ξακουστή εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας.

Μεγάλη πομπή ξεκινά κάθε χρόνο στις 25 Αυγούστου από το μετόχι της Παναγίας δίπλα από το Ναό της Αναστάσεως, μεταφέροντας τη θαυματουργική εικόνα της Παναγίας από το μετόχι στον Τάφο της.

Στις 27 (με το παλιό ημερολόγιο) Αυγούστου το πρωί ψάλλοντα τα επιτάφια εγκώμια της Υπεραγίας Θεοτόκου, κατά τον τρόπο των επιταφίων εγκωμίων της Μεγάλης Παρασκευής και περιφέρεται ανθοστολισμένο κουβού-κλιο με την Εικόνα της Κεκοιμημένης Παναγίας.

Στις 28 Αυγούστου, τιμάται η Κοίμηση της Παρθένου με πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.

γ. Ελαιώνας

Βγαίνοντας από το Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου και προχωρώντας προς το όρος των ελαιών δεξιά υπάρχει κήπος από ελαιόδεντρα που μερικά χρονολογούνται από τα χρόνια του Χριστού. 

Εδώ κατά την παράδοση ο Ιούδας οδήγησε τους Γραμματείς και Φαρισαίους και Του έδωσε το φιλί της Προδοσίας « και φιλήματι παρέδωκεν αυτοίς τον Κύριον ». (Ματθ.26, 36. Μαρκ.14, 32.Λουκ.:22, 39. Ιωαν.: 18).

Οι 8 γέρικες ελιές θεωρούνται ως σιωπηλοί μάρτυρες της Προσευχής και της Λύπης του Χριστού, της τελευταίας εσπέρας της ζωής Του. Εκτός από όρος των ελαιών είναι γνωστός και ως Τόπος της Προδοσίας ή Αγωνίας. 

Επίσης Εδώ δίδαξε ο Κύριος την Κυριακή προσευχή γνωστή σαν « Πάτερ ημών ». 

Κοντά στο χώρο αυτό, επάνω στο βράχο προσευχήθηκε ο Χριστός και από την αγωνία, έτρεχε ο ιδρώτας του ως θρόμβοι αίματος, την τελευταία νύχτα της ζωής Του. Στο βράχο αυτό ο Χριστός είπε το “ Πάτερ μου, ει δυνατόν έστι, παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο, γέννηθήτω το θέλημά σου ”.

 

δ. Η Εκκλησία των Εθνών

Ο Βυζαντινός Βασιλικός Ναός κτίστηκε το 380 μ.Χ. από το Θεοδόσιο. Στο κέντρο είχε το βράχο της Αγωνίας. Καταστράφηκε το 614 μ.Χ. από τους Πέρσες.

Αργότερα χτίστηκε από τους Σταυροφόρους τον 12ο αιώνα και καταστράφηκε και αυτός αργότερα.  Ο νέος Βασιλικός Ναός ( σημερινός ), χτίστηκε πάνω στο σχέδιο του Βυζαντινού την περίοδο 1920- 1924.

Ονομάζεται και Εκκλησία των Εθνών λόγο της οικονομικής προσφοράς αρκετών χωρών, για την ανέγερσή του. Στον Ναό αξίζουν προσοχής τα 3 θαυμάσια μωσαϊκά που απεικονίζουν « το φίλημα του Ιούδα », « το Χριστό εν Αγωνία » και το « ΕΓΩ ΕΙΜΙ».

ε. Η Χρυσή Πύλη

Από την περιοχή της Γεθσημανής ο προσκυνητής έχει την ευκαιρία να θαυμάσει και την ανατολική πλευρά των τειχών της παλιάς Ιερουσαλήμ που έχτισε το 1542 μ.Χ. ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπείς, και έχουν πλάτος 5 ποδιών και ύψος 80 ποδιών.

Θα παρατηρήσει και θα δει τη “χρυσή πύλη” που είναι μια από της 8 πύλες των τειχών και σήμερα παραμένει κλειστή. Από αυτήν την πύλη πέρασε ο Κύριος καβάλα στο πουλάρι την Κυριακή των Βαΐων. Επίσης από την ίδια πύλη μπήκε στην Αγία πόλη και ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος επιστρέφοντας θριαμβευτικά από τους νικηφόρους πολέμους του εναντίον των Περσών το 629 μ.Χ. φέρνοντας μαζί του τον Τίμιο Σταυρό, που οι Πέρσες είχαν αρπάξει από την Ιερουσαλήμ κατά τις επιδρομές τους.  Αυτόν ο Ηράκλειος ύψωσε στης 14 Σεπτεμβρίου το 629 μ.Χ. πάνω στο Γολγοθά.

Έκτοτε γιορτάζουμε κάθε χρόνο την Παγκόσμια “ Ύψωση του Τιμίου Σταυρού ” αυτήν την ημέρα.

Η πύλη από τους αρχαιότατους χρόνους παρέμεινε κλειστή. Άνοιγε μόνο μια φορά το χρόνο, την Κυριακή των Βαΐων, για να περάσει ο Πατριάρχης, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα.

Από την εποχή του Ομάρ Χαττάπ, δεύτερου διαδόχου του Μωάμεθ, η πύλη κτίστηκε σαν περιττή για την ασφάλεια της πόλης. Η κλειστή πύλη φέρει δύο ονόματα. Εξωτερικά λέγετε: Πύλη της μετανοίας, και εσωτερικά : Πύλη του ελέους.

στ. Η Κοιλάδα του ¨Ιωσηφάτ¨

Μεταξύ της Ιερουσαλήμ και του Όρους των Ελαιών βρίσκεται η κοιλάδα του Ιωσαφάτ, ή του χειμάρρου των κέδρων, ή της Γεσθημανή. Αρχίζει από τα βορειοδυτικά του λόφου Βεζεθά, περνά από τη Γεσθημανή, το φρέαρ του Ιωάβ, τη Λαύρα του Αγίου Σάββα και καταλήγει στη Νεκρά Θάλασσα. Από την κοιλάδα αυτήν πέρασε ο Δαυίδ σε κατάσταση θλίψεως, όταν τον καταδίωκε ο γιός του Αβεσαλώμ. 

Από εδώ πέρασε πολλές φορές και ο Κύριος πηγαίνοντας η επιστρέφοντας από το όρος των Ελαιών.

Υπάρχει η γνώμη ότι σε αυτήν την κοιλάδα θα γίνει η .ευτέρα Παρουσία και η κρίση του κόσμου. Η γνώμη αυτή στηρίζεται πάνω σε ένα χωρίο του προφήτη Ιωήλ που λέει « Ιδού εγώ έν ταίς ημέραις εκείναις και εν τω καιρώ εκείνω όταν επιστρέψω την αιχμαλωσίαν Ιούδα και Ιερουσαλήμ και συνάξω πάντα τα έθνη και κατατάξω αυτά εις την κοιλάδα Ιωσαφάτ και διακριθήσομαι προς αυτούς εκεί, υπέρ του λαού μου και της κληρονομίας μου Ισραήλ οι διεσπάρησαν εν της έθνεσι » (Ιωήλ Γ’ 1- 2).

Συνδεδεμένη με την ερμηνεία αυτήν είναι και η παράδοση ότι ή “Χρυσή Πύλη η κεκλεισμένη ή κατά ανατολάς” πού βλέπει προς την κοιλάδα του Ιωσαφάτ θα ανοίξει κατά την Δευτέρα Παρουσία.

Κείμενα από Πτυχιακή Εργασία Ευαγγελιάδου Δέσποινας με θέμα «Προσκυνηματικός Τουρισμός»