Βηθλεέμ - Ναός Γεννήσεως

 

α. Ο Ναός Γεννήσεως του Χριστού στην Βηθλεέμ 

 

Τα Στοιχεία που ακολουθούν προέρχονται από τον Ιστότοπο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και συγκεκριμένα από τον Ιστότοπο της Πύλης Εἰδησεογραφίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

 

Ταχυδρομική διεύθυνση : Τ.Θ. 30184, Αθήνα 100 33
Έδρα :  Ορφέως 7, Ηλιούπολη, Τ.Κ. 163 46
E-mail : info@romiosini.org.gr
Τηλ. : +30-210-3222546, Fax : +30-210-3222542 

Για την Πανοραμική προβολή των Παναγίων Προσκυνημάτων μέσω του Ιστοτόπου της Πύλης Εἰδησεογραφίας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και την Τρισδιάστατη (3D) παρουσίαση του Ναού της Γεννήσεως του Θεανθρώπου, ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.romiosini.org.gr/skn/panorama/panorama_bethlehem.html

 

 

 

β. Βηθλεέμ

Νοτιοδυτικά των Ιεροσολύμων σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βρίσκεται η Βηθλεέμ.

Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται ως « Βηθλεέμ της Ιουδαίας » γιατί υπήρχε και μια άλλη Βηθλεέμ στη νοτιοδυτική Γαλιλαία, κοντά στη Ναζαρέτ. 

Στους πρώτους 3 αιώνες του Χριστιανισμού ήταν ένα μικρό και ασήμαντο χωριό. Οι Εβραίοι κάτοικοί της είχαν διωχθεί από τους Ρωμαίους και οι λίγοι απομείναντες κάτοικοί της ήταν Χριστιανοί. Λέγεται και πόλη του Δαυίδ, γιατί εδώ γεννήθηκε ο Προφήτης και βασιλιάς Δαυίδ.

Στα Εβραϊκά Βηθλεέμ σημαίνει « πόλη του άρτου » και στα Αραβικά « πόλη του κρέατος ».

Οι Προφήτες Ησαϊας και Μιχαίας προφήτεψαν πως από αυτή θα έρθει ο Μεσσίας.

Οι ειδωλολάτρες κάτοικοί της Βηθλεέμ λάτρευαν το Θεό Άδωνη μέσα σε μια φυσική σπηλιά που βρίσκονταν στο κέντρο του χωριού, χωρίς βέβαια να γνωρίζουν πως στη σπηλιά αυτή είχε γεννηθεί ο Χριστός.

Η τύχη της άλλαξε ριζικά τον 4_ αιώνα όταν η Αγία Ελένη έκτισε πάνω στο Σπήλαιο της Γέννησης του Χριστού μεγαλοπρεπή Βασιλική, γεγονός που την έβγαλε από την αφάνεια και την κατέστησε σπουδαίο προσκυνηματικό και λατρευτικό κέντρο και σχεδόν την εξίσωσε με τη γειτονική Ιερουσαλήμ.

Μετά την Αραβική κατάκτηση η πόλη έπεσε και πάλι στην αφάνεια και την παρακμή. Το 1101, στέφτηκε και Βασιλική ο Βαλδουίνος ως πρώτος βασιλιάς των Σταυροφόρων της Ιερουσαλήμ και η Βηθλεέμ ανακηρύχτηκε επισκοπή. Με την αποχώρηση των Σταυροφόρων το 1187 ακολούθησε την καταθλιπτική τύχη της Ιερουσαλήμ. 

Στο 19ο αιώνα με τη ροή του νέου κύματος των Χριστιανών προσκυνητών, άρχισε η πνευματική και οικονομική της ανασυγκρότηση, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Στη Βηθλεέμ γεννήθηκε ο Κύριος. Εδώ υπάρχει το Άγιο Σπήλαιο και η Αγία Φάτνη και φυσικά ο περικαλλής Ναός της Γεννήσεως. Επίσης το Σπήλαιο των Νηπίων που έσφαξε ο Ηρώδης. Από την Παλαιά .ιαθήκη ο τάφος της Ραχήλ γυναίκας του Ιακώβ.

Σήμερα οι κάτοικοι της είναι στην πλειοψηφία Άραβες Ορθόδοξοι και Μουσουλμάνοι.

γ. Η Βασιλική της Γέννησης

Η βασιλική της Γέννησης βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της πόλεως. Στο χώρο αυτό χτίστηκε για πρώτη φορά ναός, γύρο στο 100 μ.Χ. 

Τα ερείπια της πρώτης βασιλικής που έκτισε το 4ο αιώνα η Αγία Ελένη βρίσκονται κάτω από το κτίριο της σημερινής βασιλικής.

Σύμφωνα με της γραπτές μαρτυρίες η πρώτη αυτή βασιλική ήταν πεντάκλιτη με μεγάλο εξωτερικό αίθριο στη δυτική της πρόσοψη. 

Το ανατολικό της άκρο πλαισιώνονταν με ένα επιβλητικό οκταγωνικό κτίριο στο κέντρο του οποίου βρίσκονταν η σπηλιά της Γέννησης του Χριστού. Το δάπεδο της ήταν στρωμένο με πολύχρωμα ψηφιδωτά, δείγματα των οποίων μπορεί να δει ο επισκέπτης μέχρι σήμερα κάτω από την σημερινή πλακόστρωση. 

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έγιναν στο χώρο της βασιλικής το 1934 επιβεβαίωσαν και συμπλήρωσαν της περιγραφές των αρχαίων κειμένων για το σπουδαίο αυτό χριστιανικό μνημείο του 4ο αιώνα.

Διακόσια χρόνια περίπου μετά την ανέγερση της βασιλικής από την Αγία Ελένη, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός για λόγους άγνωστους, την κατεδάφισε και την αντικατάστησε με τη σημερινή. 

Στη δυτική όψη της νέας βασιλικής προστέθηκε μικρότερο αίθριο αλλά με νάρθηκα, ενώ το οκταγωνικό κτίριο πάνω στη Σπηλιά της Γέννησης αντικαταστάθηκε με τρίκογχο ιερό Βήμα. Έτσι το όλο κτίριο πήρε σχήμα σταυρού. 

Η νέα βασιλική του Ιουστινιανού, αν και μεγαλύτερη, δεν είχε την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπεια της πρώτης. Ο ίδιος ο Ιουστινιανός δεν έμεινε ικανοποιημένος από το νέο κτίριο, το οποίο ήταν άχαρο και σκοτεινό και διέταξε, σύμφωνα με μια μεταγενέστερη μαρτυρία τη τιμωρία του υπεύθυνου αρχιτέκτονα.

Ο εσωτερικός διάκοσμος της νέας βασιλικής του Ιουστινιανού είχε καταστραφεί ολόκληρος, θα έπρεπε όμως να είναι εντυπωσιακός και πλούσιος.

Σύμφωνα με μια μεταγενέστερη περιγραφή στη πρόσοψη της βασιλικής ήταν ζωγραφισμένη με πολύχρωμα ψηφιδωτά η παράσταση της Γέννησης του Χριστού και της Προσκύνησης των Μάγων της Περσίας. Η παράσταση αυτή έσωσε τη βασιλική το 614 μ.Χ. από καταστροφή. 

Οι επιδρομείς Πέρσες βλέποντας την παράσταση με τους τρεις συμπατριώτες τους Μάγους που παρουσιάζονταν με περσικές ενδυμασίες σεβάστηκαν το κτίριο και δεν το έκαψαν.

Το 1169 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Μανουήλ Κομνηνός λάμπρυνε το Ναό με μωσαϊκά που σώζονται μέχρι σήμερα. Η βασιλική σήμερα είναι πεντάκλιτη με 48 κολώνες σε 4 σειρές μονοκόμματες. Στα ανατολικά καταλήγει σε σχήμα σταυρού. Η στέγη είναι ξύλινη και το τέμπλο ξυλόγλυπτο μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας.

Ο Ναός έχει μήκος 30 και πλάτος 26 μέτρα. Κάθε κολώνα έχει 5,5 μέτρα ύψος με επιστέγασμα κορινθιακά κιονόκρανα. Τα ψηφιδωτά των τοίχων και οι αγιογραφίες πάνω στης κολώνες ακολουθούν πιστά το ρυθμό και το εικονογραφικό κύκλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

 

δ. Το Σπήλαιο της Γέννησης

Ο τόπος της γέννησης του Χριστού, βρίσκεται κάτω από το Ιερό Βήμα της βασιλικής της Βηθλεέμ. Έχει δυο εισόδους μια από το βόρειο μέρος με 16 σκαλοπάτια και δεύτερη από το νότιο με 13 σκαλοπάτια.

Το μήκος του είναι 12,5 μέτρα και το πλάτος του 3,20. Φωτίζεται από τις πολλές κανδήλες όλων των δογμάτων που προσδίδουν ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια. Μέσα στο Άγιο Σπήλαιο, μπορεί κανείς να διακρίνει τον τόπο που γεννήθηκε ο Κύριος.

Βρίσκεται σε ημικυκλική αψίδα προς τα ανατολικά, στο κέντρο της οποίας υπάρχει κοίλωμα περιτριγυρισμένο με άργυρο αστέρι, πάνω στο οποίο είναι γραμμένο λατινικά: « Ένταυθα έκ της Παρθένου Μαρίας εγεννήθη ο Ιησούς Χριστός ». Το δάπεδο είναι στρωμένο με μάρμαρο και οι τοίχοι είναι και αυτοί καλυμμένοι με ορθομαρμάρωση. Καθημερινά γίνεται λειτουργία από τους Ορθοδόξους. 

Ο επισκέπτης προσκυνητής μέσα σε αυτό αισθάνεται πραγματικό ρίγος και ξέχωρη συγκίνηση αναπολώντας την ταπεινότητα του Βασιλιά των βασιλέων, αναλογιζόμενος την αλαζονεία των σημερινών αρχόντων και διδασκόμενος την αρετή της απλότητας και της ταπεινοφροσύνης. Και φυσικά ανήκει στους Ορθοδόξους.

 

ε. Η Αγία Φάτνη

Στο δεξιό μέρος του Σπηλαίου και ακριβός δίπλα βρίσκεται η Αγία Φάτνη. Εδώ κατά την παράδοση είχε τοποθετήσει η Παναγία το Θείο Βρέφος σε άχυρα για να ζεσταθεί τη χειμωνιάτικη αυτή νύχτα. Μπροστά στην Αγία Φάτνη υπάρχει αλτάριο, που κατά την παράδοση των Λατίνων, εδώ ήρθαν προσκύνησαν και τοποθέτησαν οι μάγοι τα δώρα, που προσέφεραν στο νεογέννητο βασιλιά.

Η Φάτνη ανήκει στους Λατίνους.

Κείμενα από Πτυχιακή Εργασία Ευαγγελιάδου Δέσποινας με θέμα «Προσκυνηματικός Τουρισμός»